Historia
Historia Tai Chi (Taijiquan) owiana jest mgłą tajemnicy. Nie sposób bowiem jasno i z całą pewnością określić, kiedy powstała ta sztuka i kto jest twórcą. Można mówić jedynie o tradycji, która datuje jej początek na XIV w.
Tradycja przypisuje powstanie Tai Chi pewnemu taoistycznemu mnichowi-pustelnikowi. Nazywał się Zhang Sanfeng i podobno to właśnie on sformułował główne zasady teorii oraz praktyki, opisane później w księdze Taijiquanjing. Jak głosi legenda, Zhang Sanfeng obserwował walkę węża i żurawia. Był tak zafascynowany sposobem poruszania się tych zwierząt, że przyśniła mu się sekwencja ośmiu ruchów.
Przed powstaniem i nazwaniem Tai Chi Chuan (Taijiquan), jako sztuka walki nosiła ona inne nazwy własne, np. Changquan (Długa Pięść). Stworzoną przez Zhang Sanfenga sztukę walki, przekazywali dalej inni mistrzowie.
Żyjący w XVII wieku dowódca wojskowy Chen Wangting poznał wiele istniejących w tamtych czasach technik walki. Kiedy osiadł w wiosce Chenjiagou, którą uznaje się obecnie za kolebkę Tai Chi, opracował holistyczny system określany jako Chenjiaquan (Pięść Rodziny Chen). Połączył w nim sztuki walki, techniki oddechowe, medycynę oraz ćwiczenia prowadzenia energii. Wszystko to oparł na filozofii Yin-Yang i Księdze Przemian.
Sama nazwa Tai Chi Chuan pojawiła się stosunkowo niedawno, bo dopiero w XVIII, lub nawet XIX wieku, a jako pierwsza zaczęła się nią posługiwać wspomniana wcześniej rodzina Chen. Praktykowanie sztuk walki było rozwijane i zarezerwowane wyłącznie dla członków rodów. Bardzo rzadko uczyć się mógł ktoś spoza nich.
Zmiana nastąpiła dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy Tai Chi zaczęło rozpowszechniać się w całych Chinach. Bardzo szybko dostrzeżono też i doceniono korzystny wpływ ćwiczeń na zdrowie. W ciągu ostatniego stulecia, z Tai Chi wyeliminowane zostały ruchy gwałtowne i siłowe. Pozostały głównie łagodne i miękkie. Dzięki temu, ćwiczenia mogli wykonywać ludzie starsi i osoby słabsze fizycznie.
Wewnętrzne i zewnętrzne
W chińskich sztukach walki, Tai Chi zaliczane jest do grupy obejmującej tak zwane style wewnętrzne - neijiaquan. Należą do nich: Baguazhang, Taijiquan (Tai Chi) i Xingyiquan. Dlaczego wewnętrzne? Ponieważ podczas walki lub obrony wykorzystywana jest przede wszystkim energia ruchu przeciwnika. Typowymi technikami w stylach wewnętrznych są rzuty, podcięcia i pchnięcia.
W Tai Chi słowo wewnętrzne oznacza skupienie się na świadomości ducha, umysłu oraz energii Qi. Nie występują tutaj napięcia mięśniowe, a ruchy wykonywane są powoli. Zdarzają się jednak nagłe przyspieszenia oraz ruchy eksplozywne - fajin.
W przeciwieństwie do wewnętrznych - style zewnętrzne - waijiaquan oparte są na sile fizycznej, wybuchowych ruchach i zwinności. Jest to na przykład styl Chow Gar, Choy Lee Fut, czy Wing Chun. Tutaj podczas walki lub obrony wykorzystywana jest przede wszystkim własna siła i energia ruchu. Typowymi technikami w stylach zewnętrznych są ciosy i kopnięcia.
Można spotkać się również ze zdaniami kwestionującymi podział chińskich sztuk walki na style wewnętrzne i zewnętrzne. Rozróżnienie to zaczęto bowiem stosować dopiero od początku XX wieku.
Czasy współczesne
Dzisiaj Tai Chi jest dostępną dla wszystkich sztuką samodoskonalenia, uczącą panowania nad ciałem i umysłem zaangażowanym w ćwiczenia. Kojarzy się najczęściej z grupą starszych ludzi ćwiczących w parku, wykonujących powolne ruchy w układzie choreograficznym.
Taki obraz utrwalony został w XX wieku przez chińską politykę, która pozbawiła Tai Chi bojowości i postawiła na profilaktykę zdrowotną. Niestety, w ten sposób podcięte zostały tradycyjne korzenie sztuki walki, którą Tai Chi jest od samego początku.
Jakie zastosowanie miały i wciąż mają ruchy wykonywane przez ćwiczących? Są to techniki sztuki walki, takie jak dźwignie, pchnięcia i uderzenia. Trening Tai Chi może więc zaoferować naukę podstaw samoobrony, ukazując swój nieco inny wymiar - sztukę walki z całym bogactwem technik i ich praktycznym zastosowaniem.
Jako sztukę walki, Tai Chi można rozumieć w dwojaki sposób. W sensie fizycznym, kiedy techniki są wykonywane przeciwko rywalowi lub napastnikowi - jest to metoda samoobrony. Natomiast w sensie duchowym, sztuka walki może służyć konfrontacji z własnymi wadami i słabościami. Tai Chi jest wówczas drogą do oświecenia i stawania się lepszym człowiekiem.
Style Tai Chi
Z czasem zaczęły powstawać pewne odmiany Tai Chi, kultywowane w różnych rodach. Ich nazwy pochodzą od nazwisk założycieli. Style miały wspólne podstawy i główne zasady. Jednak z biegiem lat, poprzez spostrzeżenia mistrzów i uczniów podtrzymujących tradycję, zaczęły coraz bardziej się zmieniać. Wszystkie odmiany Tai Chi wywodzą się ze stylu Chen, co przedstawia zamieszczony niżej diagram.
Najbardziej znane style Tai Chi i ich twórcy:
- Chen - Chen Wangting (1580-1660)
- Yang - Yang Luchan (1799-1872)
- Wu - Wu Quanyou (1834-1902) oraz jego syn Wu Jianquan (1870-1942)
- Wu Hao - Wu Yuxiang (1812-1880)
- Sun - Sun Lutang (1861-1932).
Obecnie dzieli się często również same formy Tai Chi, w zależności od tego, jak długie są pozycje i jak zamaszyste są ruchy. Istnieją trzy warianty: wielka rama - daija, średnia rama - zhongjia oraz mała rama - xiaojia.
Ważne jest jednak to, iż mimo pewnych różnic, wszystkie style mają wspólne podstawy. Wywodzą się z tego samego korzenia i są jak jedna, mówiąca podobnymi językami rodzina.
Tai Chi Hailang
太 極 海 浪